Monday, March 7, 2011

သစၥာပန္းၿခံထဲသို႔တစ္ေခါက္ (၂)

အဲဒါေတြကိုသိမွလဲ ကိုယ္ပန္းပင္ေလးေတြဟာ ဘာကိုလိုအပ္တယ္ ၊ ဘာေၾကာင္႔ဒီ လိုၿဖစ္တယ္ဆုိတာ သိမယ္ေလကြာ ။ သစၥာပန္းကို စိုက္တဲ႔ေနရာမွာ အမ်ား အားၿဖင္႔ သဲေၿမ ၊ ႏုန္းစနယ္ေၿမ အဲလိုေၿမႏွစ္ခုမွာဘဲ စိုက္တာမ်ားတယ္ညီရဲ႕ ၊ သဲေၿမဆိုရင္ ေၿမၾသဇာမၾကာခဏ ထည္႔ေပးရတယ္ညီရဲ႕ ၊ ႏုန္းစနယ္ေၿမဆုိရင္ေတာ႔ နဲနဲဘဲထည္႔ရတယ္ညီ မထည္႔လဲရတယ္ ၊ ႏုန္းစနယ္မွာ စိုက္တဲ႔ သစၥာပန္းမိခင္ဥမၾကီးမွာ Organic နဲ႔  Inorganic ၿဒပ္ေတြ ပါ၀င္ေနေတာ႔  အပင္ဟာ အလုိလိုရွင္သန္ၾကီးထြားတယ္ညီ ၊ ေၿမၾသဇာ အာနိသင္ကိုေတာ႔ ေဆာင္းရာ သီမွာပဲ ေတြ႕ရေလ႔ရွိတယ္ညီ ။
ပန္းပင္ေလးၿဖစ္လာၿပီဆုိရင္ေတာ႔ ဒီအတုိင္းထားလို႔မၿဖစ္ေသးဘူးညီ ပန္းပင္ဟာ ခေလးေလးလိုဘဲ အၿမဲတေစ ဂရုစိုက္ေနရတယ္ ၊ N (ႏုိက္ဒရိုဂ်င္) ခ်ိဳ႕တဲ႔ရင္ ပန္းပင္ေလးေတြဟာ အပြင္႔နဲလာမယ္ ၊ ပန္းခိုင္နဲလာမယ္ ၊ အရြက္ေတြဟာ အစိမ္းေရာင္ ေဖ်ာ႔လာေနမယ္ညီ ၊ K (ပိုတတ္ဆီယမ္) ခ်ိ႕လာ ၿပီဆုိရင္ေတာ႔ အဖူးအပြင္႔နည္းမယ္ ၊ ပန္းခုိင္နည္းမယ္ ၊ ပန္းပြင္႔မႈေနာက္က်မယ္ ၊ အရြက္အေၾကာ ေတြ၀ါေနမယ္။
 Ca (ကယ္လ္လစီယမ္) ခ်ိဳ႕တဲ႔ရင္ေတာ႔ ဒုတိယနဲ႕ တတိယ ပန္းပြင္႔ေတြေအာက္က ရိုးတံမွာ အက္ကြဲေနတတ္တယ္ကြ ၊ အဲသိပ္ခ်ိဳ႕တဲမႈေတြ မ်ားလာၿပီဆုိရင္ေတာ႔ ပြင္႔ဖူးအက္တာမ်ိဳး ပုတ္တာမ်ိဳးေတြကို ထင္ထင္ရွားရွားေတြ႕လာတတ္တယ္ ၊ Fe (သံဓာတ္) ခ်ိဳ႕တဲ႔လာၿပီဆုိရင္ေတာ႔ အရြတ္ႏု အေၾကာမ်ားၾကားမွာ အ၀ါေရာင္အကြတ္ေတြ ၿဖစ္ေနတယ္ ညီရ ၊ Mg (မဂၢဆီယမ္) ခ်ိဳ႕ တဲ႔လာၿပီ ဆိုရင္ေတာ႔ အရြက္ရင္႔ အေၾကာမ်ားၾကားမွာ အ၀ါေရာင္ အကြတ္ေလးေတြၿဖစ္ေန တတ္ ၿပန္ေရာကြ ၊ Bo (ဗုိရြန္) ခ်ိဳ႕ရင္ေတာ႔ အရြက္အနားေလးေတြ ကြဲလာမယ္ ၊ ပုံသ႑ာန္မမွန္တဲ႔ အ ရြက္ေတြ ထြက္လာမယ္ ၊ ပုတြန္႔လိန္တဲ႔ ပန္းေတြၿဖစ္ေနမယ္ ၊ ဒါဆိုေတာ႔ရင္ေတာ႔ ဗုိရြန္ခ်ိဳ႕တဲ႔ေနၿပီ ဆိုတာ ၾကိန္းေသတယ္ညီ။
ေနာက္တခုက ပန္းေတြစိုက္ခင္မွာ ခပ္စိပ္စိပ္ စိုက္ပ်ိဳးမွိတာ ၊ အၿမစ္ ေတြကို ထိခုိက္မိွတဲ႔အခါ ေရ၀ပ္ေနတဲ႔ အခါေတြမွာေတာ႔ ၊ အရြက္ေတြဟာ အညိဳေရာင္ ေၿပာင္းသြားတတ္တဲ႔ညီရဲ႕ ၊ ဒါေၾကာင္႔ သစၥာပန္းစိုိက္တဲ႔လူဟာ မ်ိဳးဥေတြကို မ်ိဳးေကာင္းမ်ိဳးသန္႔ကို ေရြး ခ်ယ္၀ယ္ယူဘုိ႔ေတာ႔ အရမ္းလိုအပ္တယ္ ၊ ညီလဲပန္းခ်စ္တဲ႔လူဆိုေတာ႔ ဘုရားပန္း၀ယ္တဲ႔အခါ ပန္းပြင္႔ေတြကိုၾကည္႔ၿပီး ဒါဘာေတြခ်ိဳ႕တဲ႔ေနတယ္ဆိုတာ မွန္းဆၿပီး အဲလိုအၿပစ္အနာဆာ ကင္းတဲ႔ ပန္း ေတြကို ၀ယ္ယူမွ ေရရွည္ခံတယ္ညီ ၊ အၿပစ္အနာဆာကင္းတဲ႔ ပန္းတပြင္႔ဆုိတာ အထက္ပါအေၾကာင္းရာေတြနဲ႔ ကင္းလြတ္ေနမွ အၿပစ္နာဆာကင္းတဲ႔ ပန္းတပြင္႔ ပန္းတခုိင္ ပန္းတပင္ၿဖစ္တယ္ ညီ ။
ေနာက္တခုက သစၥာပန္းေတြဟာ အၿခားပန္းနဲ႕မတူဘူူး အၿခားပန္းေတြဟာ အဟာရၿဖည္႔ဆည္း တဲ႔အခါ မိမိၾကိဳက္သလို ၿဖည္႔ဆည္းလို႔ရတယ္ ၊ သစၥာပန္းၾကေတာ႔ အဲလိုမရဘူးညီ စနစ္တက် ေလးၾကိမ္ၾကိမ္ေကၽြးရတယ္ ။ အပင္မေပါက္မွီ ၊ အရြက္္ေလးေတြ ၂-၃ရြက္ထြက္လာခ်ိန္ရယ္ ၊ အ ရြက္ၾကားမွာ ပန္းခုိင္ေလးေတြထြက္ လာခ်ိန္ရယ္ ၊ ပန္းပြင္႔ၿပီး ႏွစ္ပါတ္အၾကာမွာရယ္ အဲသလိုသူ႕ အခ်ိန္နဲ႔ သူလိုအပ္သလို ေကၽြးသြားရတယ္။
 ပန္းပြင္႔ခ်ိန္မွ ေကၽြးရတာကေတာ႔ မ်ိဳးဥၾကီးထြားဖို႔နဲ႕ ဥသိမ္ေလးေတြ ထြက္လာႏုိင္ေအာင္လို႔ပါပဲ ၊ မမွန္မကန္ ေၿမၾသဇာ ေက်ြးမွိရင္ေတာ႔ ပန္းမပြင္႔ေတာ႔ဘူးညီ ၊ အပင္ေလးေတြ စိတ္ဆုိးကုန္တယ္ထင္တယ္ ၊ ေၿမၾသဇာကို စနစ္တက်ေကၽြးရင္ေတာ႔  အပင္ေတြဟာ တအားသန္တယ္ အပြင္႔မွန္တယ္ အဲလိုၿဖစ္လာၿပီဆုိရင္ တိုင္ေလးေတြကို အပင္ေဘးမွာ စိုက္ေပးရတယ္ ၊ ဘာလို႔ဆိုရင္ အကို႔ၿခံက ေလတုိက္တယ္ကြ။
 တခ်ိဳ႕ေနရာေတြက်ေတာ႔ ေလကမတုိက္ဘူးေလ ၊ ေလမတိုက္တဲ႔ေဒသေတြမွာေတာ႔ တုိင္စိုက္ဖို႔ မလိုအပ္ဘူးသိလားညီ ၊ သစၥာပန္းစိုက္ရတာဟာ ခေလးေလးကို ေမြးရသလိုဘဲညီ အယုအယသိပ္ခံတဲ႔ ပန္းညီရဲ႕ ၊ တခ်ိဳ႕က စိုက္ေတာ႔ စိုက္တယ္ အပင္ေလာက္ၿဖစ္ၿပီး အဖူးမဖူးတာ ၊ ဖူးေတာ႔ဖူးပါရဲ႕ မပြင္႔တာ အဲလိုေတြ ၿခံသမားေတြ ခဏခဏၾကံဳလို႕ မြဲသြားတဲ႔ ပန္းေတာင္သူေတြလဲ ရွိတယ္ညီရဲ႕ ။
ေနာက္ၿပီး ပန္းမပြင္႔ႏုိင္တဲ႔အေၾကာင္း ငါးခ်က္ေလာက္ရွိေသးတယ္ညီရဲ႕၊ ေၿခာက္ေသြ႔ရင္ ပန္းမပြင္႔ ႏုိင္ဘူးညီ ၊ ေႏြဦးရာသီမွာ စိုက္ရင္ေတာ႔ ေၿခာက္ေသြ႔မႈၿဖစ္ၿပီး အပင္ၾကီးထြားမႈ ရပ္သြားတန္႔ သြား တာညီ ၊ ေႏြဦးရာသီမွာ (ေဆာင္းအကုန္) မွာ ေန႔တာတုိတာေရာ ၊ အာဟာရ ခ်ိဳ႕တဲ႔လို႔ေရာ အစို လုံေလာက္စြာ မရတာေရာ အဲဒါေတြစုေပါင္းၿပီး ၊ ေၿခာက္ေသြ႕မႈၿဖစ္တာညီ ။
ေၿခာက္ေသြ႔မႈၿဖစ္တာနဲ႕ တန္းၿပီးေတာ႔ အာဟာရခ်ိဳ႕တာဘဲ ၊ အာဟာရေၾကာင္႔ ေၿခာက္ေသြ႔မႈၿဖစ္ ႏုိင္သလို ၊ ေၿခာက္ေသြ႕မႈေၾကာင္႔လဲအာဟာရ ၿပတ္သြားတတ္တယ္ညီ ၊ ေၿမၾကီးရဲ႕ အစိုဓာတ္နဲ႕ ပန္းမပြင္႔တာကလဲ စပ္ဆက္ေနတာဘဲညီရဲ႕ ေၿမၾကီးမွာ အစိုဓာတ္မရွိရင္ ပန္းကမပြင္႔ႏုိင္ၿပန္ဘူး ၊ ေဆာင္းရာသီမွာ အေၾကာင္းမဟုတ္ေပမဲ႕ အၿခားရာသီေတြမွာ ေၿခာက္တခါ စိုတလွည္႔ၿဖစ္ေနရင္ ေတာ႔ ေၿမအစိုဓာတ္ရရွိမႈကို အဟန္႔အတားၿဖစ္ၿပီး ပန္းမပြင္႔ႏိုင္ဘူးညီ။
 ေနာက္တခုက အဟာရခ်ိဳ႕တဲ႔ခ်ိန္နဲ႔ အပူခ်ိန္ၿမင္႔ေနတဲ႔ ကာလမ်ိဳးတုိက္ဆုိင္ ေနၿပန္ရင္လဲ ပန္းမပြင္႔ၿပန္ဘူးကြ ၊ အဲသလိုၿဖစ္ရ တာလဲ အၿမစ္မွာဒဏ္ရာရမႈက စတယ္ညီ ၊ အၿမစ္မွာ ဒဏ္ရာရေနေတာ႔ အတြင္းပိုင္းက အာဟာရ စားသုံးႏုိင္သေလာက္ အၿပင္ကအာဟာရ စုပ္ယူႏုိင္မႈ ေလ်ာ႔႔နည္းေနတာေၾကာင္႔ ပန္းမပြင္႔ႏုိင္ဘူူး ညီ ၊ ေနာက္တမ်ိဳးက မ်ိဳးဆက္နဲ႔ဆုိင္တယ္ညီ ၊ အလင္းေရာင္နဲ႔ အပူခ်ိန္က မ်ိဳးကိုလုိက္ၿပီး ခံႏုိင္ ရည္ အနဲအမ်ား ၿဖစ္ေနတာကြ ၊ ဒါေၾကာင္႔ မ်ိဳးညံ႕တာကိုစိုက္မွိရင္ ပန္းမပြင္႔ႏုိင္ဘူး ၊ မ်ိဳးေကာင္းရင္ အပူဒဏ္ခံႏုိင္တယ္ ၊ အလင္းဒဏ္ခံႏုိင္တယ္ ၊ ပန္းေတြလဲအမ်ားၾကီး ပြင္႔ႏုိင္သေပါ႔ကြာ ။
ေနာက္တခါ ပန္းပြင္႔ရတဲ႔ အေၾကာင္းေတြေၿပာၿပအုံးမယ္ညီ ၊ ပန္းပြင္႔တာဟာ ေန႔တာရွည္တာ တုိတာနဲ႔ စပ္ဆက္တယ္ညီ ၊ ေန႔တာတုိခဲ႔ရင္ ပန္းေတြဟာ မပြင္႔ပဲအငုံ အတုိင္းရွိေနရာက ပ်က္ဆီး သြားတယ္ ၊ ပန္းပြင္႔ခုိင္လဲ နဲသြားတတ္တယ္ ၊ ဒါေၾကာင္႔ပုံမွန္အတိုင္း ပြင္႔ဖို႔ေန႔တာရွည္ဘို႔ လိုတယ္ ညီ ၊ သစၥာပန္းကို ေန႔အလင္းေရာင္ (Day light) ၈နာရီေပးမယ္ဆုိရင္ ၁၃ဒႆမ ၂ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ပန္းပြင္႔ၿပီး ၈၉ဒႆမ ၈ရာခုိင္ႏႈန္းက ပ်က္ဆီးသြားတယ္။
ေန႔အလင္းေရာင္ ၁၀နာရီေပးမယ္ဆုိရင္ ၅၀ရာခိုင္ႏႈန္းကပြင္႔ၿပီး ၅၂ဒႆမ ၉ရာခုိင္ႏႈန္းပ်က္ဆီးတယ္ညီ ၊ ေန႔အလင္းေရာင္ ၁၂နာရီေပး မယ္ဆုိရင္ေတာ႔ ၊ ၁၀၀ရာခုိင္ႏႈန္းပန္းပြင္႔တာကို ေတြ႕ရတယ္ညီ ၊ မူမွန္တဲ႔သစၥာပန္းကို ရဖို႔အတြက္ ေန႔အလင္းေရာင္၁၂နာရီ ရဘို႕လိုအပ္တယ္ ၊ ၁၂နာရီအလင္းေရာင္ ရတိုင္းေတာ႔ ပန္းေကာင္းကိုမရပါဘူးညီ ၊ ေနေရာင္ၿခည္အၿပင္း အေပ်ာ႔ေပၚမူတည္ေသးတယ္ ၊ အလင္းအားသိနဲတယ္ဆုိရင္ ေတာ႔ ပန္းပြင္႔မႈက အားနဲသြားတတ္ၿပန္ေရာကြ ၊ အလင္းအားနဲရင္ လူေတြက ၿပဳၿပင္ဖန္တီးေပးရ တယ္ ၊ အဲလိုၿပဳၿပင္မယ္ဆုိရင္ (40 Iwa) လိုအပ္တယ္ညီ ။
သစၥာပန္းဟာ အမ်ိဳးေပါင္း (၁၀၀၀၀)ေက်ာ္ရွိတယ္လို႔ မွတ္တမ္းေတြမွာဆုိတယ္ညီရဲ႕ ၊ အကိုသိသ ေလာက္ေၿပာရရင္ ေဆာင္းစိုက္မ်ိဳးထဲက white friendship T.1200. (white),friendship. Pink parade(pink). Traveler(rose),valeria,Intripid,red Majesty (scurlot or red),Jacksonville Good,Jester,T.590,Gold Field (yellow), Beverly Ann,T.704 (lavender), spic and span, Flamingo (salmon) and peter pears (Orange) ဒါေတြကေတာ႔ ေဆာင္းတြင္းမွာသာ စိုက္ပ်ိဳး ရတဲ႔မ်ိဳးေတြဘဲညီ ဒါကအကို သိသေလာက္ေၿပာတာကြ ၊ အဲဒီပန္းမ်ိဳးေတြအားလုံးဟာ အဖူးမပြင္႔ ခင္ ခူးႏုိင္တယ္ညီ ၊ ေရာင္းခ်ခ်ိန္မွာပြင္႔တယ္ ၊ ေန႔တာအတိုအရွည္နဲ႕ အပ့ူခ်ိန္တုန္႔ၿပန္မႈ အၿခား မ်ိဳး ေတြထက္ နည္းတယ္ ၊ ရာသီဥတု လႊမ္းမုိးမႈကိုလဲ မခံရဘူးညီရဲ႕ ၊ ပန္းတခုိင္မွာ ၁၆ပြင္႔ထိ ပြင္႔ႏုိင္ တယ္ညီ ။
ေၿမာက္ပိုင္းေဒသ ေတြမွာေတာ႔ Impala,Kings, Ranson(Red),spring song, Tryelove(pink), White prosperity, Moming bride (white), lemon lime,Goldm scepter,Goldem Harvest (yellow), အဲလိုပန္းမ်ိဳးေတြ စိုက္ၾကတယ္ညီရဲ႕ ၊ အခုေၿပာတဲ႔ အေခၚအေ၀ၚေတြကို ဥယ်ာဥ္စိုက္တဲ႔ လူေတြမသိဘူးညီရဲ႕ ၊ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက လူမ်ားလုပ္လို႕ လိုက္လုပ္တာဘဲရွိတာေလညီရယ္ တကယ္႔ကိုယ္ ၀ါသနာအရင္းခံနဲ႔ လုပ္တဲ႔သူဆိုတာ ရွားတယ္ ၊ ဒီေဒသေတြမွာေတာ႔ ဥယ်ာဥ္သမား ေတြကို ပန္းမ်ိဳးေတြကို ႏွစ္မ်ိဳးခြဲလိုက္ၾကတယ္ကြ ၊ ဒီမွာအေခၚကေတာ႔ ႏုတ္ခမ္းတြန္႔တဲ႔ ပန္းမ်ိဳး ကိုေတာ႔(အနားတြန္႔) မ်ိဳးတဲ႔ ၊ ႏုတ္ခမ္းမတြန္႔တဲ႔ပန္းမ်ိဳးကိုေတာ႔ (အနားမတြန္႕)တဲ႔ညီ။
ႏုတ္ခမ္းတြန္႔မ်ိဳးမွာ သလဲနီ၊ အၿဖဴ ၊ ၀ါတာၿပာ ၊ ေရႊၾကား၀ါ ၊ ပန္းဆီ ၊ အစိမ္း ၊ စေတာ္ဘယ္ရီ ၊ အဲဒီ ပန္းေတြပါ၀င္တယ္ညီ ၊ ႏုတ္ခမ္းမတြန္႔မ်ိဳး  ၾကၿပန္ေတာ႔  အၿပာ ၊ ၿပည္၀ါ ၊ ခရမ္း ၊ ပတၱၿမား ၊ ဆုိၿပီး အေရာင္ေတြ ထပ္ခြဲလိုက္တယ္ ၊ ဒီေနရာမွာထူးၿခားတာ တခုကေတာ႔ ပတၱၿမားနီဆုိတဲ႔ ပန္းမ်ိဳးကို ၿမန္မာတႏိုင္ငံလုံးမွာ ၿပည္ၿမိဳ႕တခုဘဲ ေရာင္းတန္း၀င္တဲ႔အထိ စိုက္ပ်ိဳးလို႔ရတယ္ညီ ၊ ၿပင္ဦးလြင္မွာ ေတာင္ ဒီပတၱၿမားနီ ပန္းမ်ိဳးကို စိုက္ပ်ိဳးလို႔မေအာင္ၿမင္ဘူး ၊ ဒါေၾကာင္႔ ဒီကပတၱၿမားနီေတြကုိ အဲဒီ ကိုပို႔ၿပီး ၿဖန္႔ၿဖဴးေပးေနရတယ္ ၊ ေစ်းလဲအေကာင္းဆုံးဘဲ ညီရ ။
သစၥာပန္းရဲ႕အားနည္းခ်က္ဟာ ရနံ႔မရွိတာဘဲညီ ေနာက္တခုက ဘယ္ပန္းေတြမွာမွမရွိတဲ႔ အဖိုအဂၤါ အမအဂၤါဟာ သစၥာပန္းမွာရွိေနတယ္ညီ ၊ ဒါေၾကာင္႔ မ်ိဳးစပ္လို႕သိပ္ေကာင္းတယ္ ၊ ႏုိင္ငံၿခားေတြမွာ ရုကၡေဗဒပညာရပ္ကို လက္ေတြ႔မ်ိဳးစပ္ဖုိ႕သင္ၾကားၿပီဆုိရင္ သစၥာပန္းနဲ႕သာ လက္ေတြ႔သင္ၾကားၾက တယ္ညီရဲ႕ ။
 အနံကင္းေနတာကိုေတာ႔ ယေန႔တုိင္ ဘယ္ပညာရွင္ကမွ အနံရွိတဲ႔သစၥာပန္း မ်ိဳးဆက္ ကိုမဖန္တီးႏုိင္ေသးဘူး ၊ သုေတသန စာတမ္းတခုမွာေတာ႔ အေမရိက ေတာင္ပိုင္းမွာ အေလ႔က် ေပါက္ေနတဲ႔ သစၥာပန္းရိုင္းေတြမွာ ရနံ႔ရွိေနတယ္လို႔ ဆုိတယ္ကြ ၊ အဲသည္ပန္းရိုင္းေတြနဲ႕ မ်ိဳးစပ္ ၾကမယ္ဆုိရင္ေတာ႔ တေန႔မွာ ရနံ႔သင္းတဲ႔ သစၥာပန္းကိုရလိမ္႔မယ္လို႔ အကိုကေတာ႔ ေမွ်ာ္လင္႔ေနမွိ တာဘဲကြာ ။
သစၥာပန္းကို မ်ိဳးစၿပီး စပ္ခဲ႔တဲ႔လူက Manchesterတကၠသိုလ္ရဲ႕ ေက်ာင္းအုပ္ၾကီး W.Herbet ကြ သူက သစၥာပန္းမ်ိဳးဆက္သစ္ကို ပထမဦးဆုံး စစပ္ခဲ႔တာေပါ႔ ၊ သစၥာပန္းရဲ႕ မူရင္းမ်ိဳးဟာ အ၀ါ ေရာင္ညီရ “Natalensis (Primulinus)”လို႔ေခၚတယ္ ၊ အဲဒီကေနစၿပီး အပြင္႔ၾကီးမ်ိဳးကို မ်ိဳးစပ္ရာက ေန ၊ တေၿဖးေၿဖး အေရာင္ေသြးစုံလင္တဲ႔ ပန္းမ်ိဳးေတြရလာတာပဲ ၊ အဲဒီမ်ိဳးကေန ရလာတဲ႔ မ်ိဳးဆက္ တခ်ိဳ႕နဲ႕ပဲ “Prins” အပြင္႔ေသးမ်ိဳးကို ထပ္ၿပီးစမ္းသပ္ေအာင္ၿမင္ခဲ႔တာဘဲ ။
သစၥာပန္းမ်ိဳး အေၾကာင္းေၿပာရင္ အမ်ားၾကီးဟ ၊ ေဟာ္လန္အပြင္႔ၾကီး အမ်ိဳးအေၾကာင္းကို ေၿပာၿပမယ္ညီ ၊ ကိုယ္တုိ႔ႏုိင္ငံမွာ အမ်ားစု စိုက္ပ်ိဳးေရာင္းခ်ေနတာက အဲဒီေဟာ္လန္အပြင္႔ ၾကီး မ်ိဳးဘဲညီရဲ႕ ၊ ဒီပန္းမ်ိဳးကို ၿမန္မာၿပည္မွာ စိုက္တယ္ ၊ ၿမန္မာၿပည္မွာဘဲ မ်ိဳးပြားတယ္ အကိုေတာင္ ေလးခါရွိၿပီ မ်ိဳးပြားလုိက္တာ ၊ ဒီပန္းမ်ိဳးကို ၁၉၅၉-၁၉၇၀ တ၀ိုက္မွာ  ၿပည္ဦးလြင္ေတာင္ဖက္မွာ ေနတဲ႔ ဦးဘသြယ္က ေဟာ္လန္ႏုိ္င္ငံက( Polyploid ) ကို တုိက္ရိုက္မွာယူ စတင္စိုက္ပ်ိဳးရာကေန ေဟာ္လန္ သစၥာပန္းလို႔ ၿမန္မာမႈၿပဳလိုက္တာညီရဲ႕ ၊ အနားတြန္႔ အပြင္႔ၾကီးတဲ႔ ပန္းမ်ိဳးေတြဆုိရင္ ေဟာ္လန္သစၥာလို႔ သိမ္းက်ဳံးေခၚၾကေတာ႔တာဘဲ ။
ရိုးရိုးၿမန္မာ အပြင္႔ေသးမ်ိဳး (အမ)နဲ႔ ေဟာ္လန္အပြင္႔ၾကီး (အဖို)မ်ိဳးစပ္ရင္ မ်ိဳးေအာင္တယ္ညီ ၊ မ်ိဳး ေစ႔ရတယ္ အပင္ေပါက္ဖုိ႔မေသခ်ာဘူး ၊ အပြင္႔ၾကီး ေဟာ္လန္(အမ)နဲ႔ အပြင္႔ေသးမ်ိဳး(အဖုိ)မ်ိဳးစပ္ ရင္ေတာ႔ မ်ိဳးေအာင္တယ္ ၊ မ်ိဳးေစ႔ရတယ္ အပင္ေပါက္တာေသခ်ာတယ္ ၊ ေဟာ္လန္အခ်င္းခ်င္းစပ္ ရင္ေတာ႔ မ်ိဳးမေအာင္ဘူးညီ ၊ အဲလိုမ်ိဳးစပ္ရင္းကေန ကိုတုိ႔ၿခံထဲမွာ ေၾကာင္ေၾကာင္ၾကားၾကား ခ်စ္ စဘြယ္ သစၥာပန္းေလးေတြ ရလာတာဘဲ ၊ မ်ိဳးစပ္တာက ညီရယ္ အေရာင္လွဖို႔နဲ႕ ပင္စည္ၾကီးလာ ေအာင္ ၊ ပန္းခုိင္မ်ားေအာင္ ၊ ေရာဂါဒဏ္ ခံႏုိင္ေအာင္ ဒါေတြအတြက္ စပ္တာပါ ၊ သူမ်ားစပ္ၿပီးသား စိုက္လဲရတယ္ ၊ အကိုက လူပ်ိဳၾကီးဆိုေတာ႔ မ်ိဳးစပ္သိပ္၀ါသနာပါတယ္ ဟားဟားဟား ။
ပန္းစိုက္ရင္ ေရာဂါအေၾကာင္းကလဲ သိထားမွညီ ၊ အကိုစိုက္စတုန္းက ခဏခဏ ရႈံးတယ္ ပန္းခုတ္ ဘုိ႔ ရက္နီးမွ ပန္းဖ်က္ပိုးက်တာခံရလို႕ ၊ သစၥာပန္းက အေရာင္အေသြးတင္ စုံတာမဟုတ္ဘူးညီ ေရာဂါလဲ ေတာ္ေတာ္စုံတဲ႔ ပန္းဟ ၊ အပင္အေၿခေန အရြတ္အေနထား ေတြၾကည္႔ၿပီး ဘာပိုးေတြ ၿဖစ္ေနတယ္ ၊ ဘာနဲ႔ကာကြယ္ရမယ္ဆုိတာ သိရတယ္ ၊ တခ်ိဳ႕က အေတြ႔အၾကံဳမရွိေတာ႔ က်ေနတဲ႔ ေရာဂါကတခု ထည္႔လိုက္တဲ႔ေဆးက တမ်ိဳးဆိုေတာ႔ ေငြကုန္လူပန္းၿပီး အခ်ည္းအႏွီး ၿဖစ္ကုန္တယ္ ညီ ။
ၾကီးထြားေနတဲ႔ အရြက္ေတြ ၊ အပြင္႔ေတြကို ေတြမွာ ပ်ားေတြစုပ္ စားပိုးေတြက်လာရင္ ေယဘုယ်အား ၿဖင္႔ Aphid လို႔သက္မွတ္ထားရတယ္ ၊ ဒီေကာင္က ဗုိင္းရပ္ေတြလဲ သယ္လာတယ္ ၊ အပြင္႔ေတြ အရြတ္ေတြမွာ ပင္႔ကူအိပ္ေလးေတြလို လာဖြဲ႕တယ္ ၊ ပန္းမစိုက္ပ်ိဳးခင္ကတည္းက စိုက္မဲ႔ေၿမာင္း ေတြထဲကို Malathion, Dimethoate,Entosulphan (ဒါမွမဟုတ္) Albicarb granyles ေတြနဲ႔ မစိုက္ခင္ ၾကိဳတင္ထည္႔ေပးၿပီးကာကြယ္လုိ႔ရတယ္ညီ။
Trips လို႔ေခၚတဲ႔ ပိုးတမ်ိဳးက် ရင္ေတာ႔ ပန္းေလးေတြမွာ အနာစက္ခေလးေတြ ၿဖစ္လာတယ္ညီ ၊ အဲဒါဆိုရင္ Diazinon,Monocrotphos,Acerhate ေဆးေတြနဲ႔ ေပါင္းၿမက္ရွင္းခ်ိန္မွာ ကာကြယ္ႏုိင္ တယ္ကြ။
အပင္စေပါက္တဲ႔ အခ်ိန္က အရြက္ႏွစ္ရြက္ ထြက္ခ်ိန္ထိရယ္ ၊ ပန္းခိုင္အဖူး စထြက္ခ်ိန္ထိရယ္၊ ပန္းခုိင္က ေအာက္ဆုံးပန္းပြင္႔စၿပီး ထြက္ခ်ိန္ရယ္ အရြတ္နဲ႔ အပြင္႔ကိုကိုက္ၿဖတ္ စားေသာက္တတ္ တဲ႔၊ “ၿဖတ္ပိုး” အႏၱရာယ္ကို သတိထားရတယ္ညီ၊ Bacillus churingiensis. Monocrotophos. Trichorotor ေဆးမႈန္႔ၿဖန္းၿပီးကာကြယ္ ႏုိင္တယ္ညီရဲဲ႕။
Metes ပုိးကေတာ႔ မ်ိဳးစိတ္ႏွစ္စိတ္ေလာက္သာ ဖ်က္ဆီးေတာ႔ စီးပြားေရးကို မထိခုိက္ဘူးညီ၊ Nem atodes ပိုးေတြကေတာ႔ Root Knot nematode သာဖ်က္ဆီးတတ္တယ္ ၊ ဥေတြကိုေရေႏြးစိမ္တာ တုိ႔ ၊ ေၿမေငြ႔မိႈင္းတိုက္တာတုိ႔၊ ေၿမေငြ႔မိႈင္းတိုက္ၿခင္းနဲ႔ ကာကြယ္ႏုိင္တယ္ညီ။
အခုေၿပာတာက အပင္မွာ က်တတ္တဲ႔ပိုးကိုသာ ေၿပာၿပခဲ႔တာညီ အပြင္႔နဲ႔အဖူးကို သီးသန္႔ဖ်က္ဆီး က်ေရာက္တတ္တဲ႔ ပိုးေတြရွိေသးတယ္ညီရ၊ Botrytis Blight (sotrytis gladiolorun) ေရာဂါဟာ အပြင္႔နဲ႔ အရြတ္ကိုဖ်က္ဆီးတယ္ညီ၊ ေအးၿပီးစြတ္စိုတဲ႔ ရာသီဥတုမွာ ေရာဂါၿပန္႔ပြားခ်ိန္မို႔ သတိထား ကာကြယ္ရတယ္၊ ဒီေရာဂါက်လာၿပီဆုိရင္ အရြက္မ်က္ႏွာၿပင္တဖက္မွ အညိဳေရာင္ ဒါမွမဟုတ္ မီးခုိး ေရာင္ အစက္အေၿပာက္ေတြေပၚလာတယ္၊ ေရာဂါသိပ္ဆုိး၀ါးလာၿပီဆုိရင္ေတာ႔ အရြတ္ရဲ႕မ်က္ႏွာၿပင္ႏွစ္ခုလုံးမွာ ေတြ႔ရတတ္တယ္ညီ၊ ေရစိုနာကြက္ၾကီး ေတြဟာလဲ ပြင္႔ဖက္(Petals) ေပၚမွာေတြ႔ ရတယ္ညီ၊ အဲဒီေရစိုနာ ကြတ္ၾကီးေတြဟာ မီခုိးေရာင္အမွ်င္ေတြ အၿဖစ္ေၿပာင္းသြားတယ္၊ အဲဒီေရာဂါကို Maneb(Which Zinc)နဲ႔ Benomyl ေဆးေတြပက္ၿဖန္းေပးရတယ္။
ပူေႏြးစိုစြတ္စုိတဲ႔ ရာသီမွာေတာ႔ Curvularia Blight ေရာဂါပိုးက်ေရာက္ တတ္တယ္ ၊ ဒီပိုးဟာ အရြတ္ေတြကေန တဆင္႔ ပန္းေတြကို ကူးစက္သြားတယ္၊ ဥသိမ္ေလးေတြ ေၿမေပၚထြက္စ အေၿခာင္႔ေလးေတြကို ဖ်က္ဆီးၿပစ္တယ္၊ Moneb and Chlorothalonil ေတြနဲ႔သုံးၿပီး ႏွိမ္ႏွင္းရင္ ထိေရာက္တယ္ညီ။
Bacterial leaf and neck rots, Pseudomonas marginata and Xanthomonas gummisudans လို႔ေခၚတဲ႔ေရာဂါကေတာ႔ ပူေႏြးတဲ႔ မုိးရာသီေတြမွာ ၿဖစ္တတ္တယ္ညီရဲ႕၊ ထိထိ ေရာက္ေရာက္ ကာကြယ္နည္းမရွိေသးဘူး၊ ဒါေပမဲ႔ ေပါင္းၿမက္ေတြကို ႏုိင္ေအာင္ရွင္းေပးရင္ေတာ႔ ဒီေရာဂါဟာ အၿဖစ္နည္းပါတယ္ညီ။
ေအးၿပီးစိုစြတ္တဲ႔ ရာသီမွာေတာ႔ Stromatinda dry rot ေရာဂါက်ေရာက္တတ္တယ္၊ ေရာဂါၿဖစ္ လာၿပီဆုိရင္ ဥအေပၚပိုင္းမွာ အညိဳေရာင္ အသားလွ်ာ (Lissue)ေတြၿဖစ္ေနၿပီး စူးရွတဲ႔မိႈနံ႔လည္း ထြက္ေနတတ္တယ္ညီ၊ အရြက္ေအာက္ေၿခၾကားမွာ အနက္ေရာင္ Sclerotia ေတြကိုၿမင္ရတယ္ညီ ရဲ႕၊ ပန္းဥၾကီးရယ္၊ ဥသိမ္ေတြရယ္ကို ေရေႏြးပူစိပ္ၿခင္း၊ ေၿမမိႈင္းတိုက္ၿခင္း၊ စိုက္ခင္းထဲမွာ Dicjloran ေဆးထည္႔ၿပီး ေမႊေပးၿခင္းေတြနဲ႔ ကာကြယ္ႏုိင္တယ္ကြ၊ ဘယ္လိုပဲၿဖစ္ၿဖစ္ ေရာဂါၿဖစ္ဖူး တဲ႔ ေၿမမွာ ပန္းထပ္မစိုက္တာ အေကာင္းဆုံးဘဲညီ။
ေနာက္တခု ညီေလးကိုေၿပာၿပအုံးမယ္ မင္း AIDS ေရာဂါကိုသိလား သိပါတယ္ဗ် ေအးလူမွ ဒီေရာ ဂါရွိတာမဟုတ္ဘူးကြ ပန္းမွာလဲ အဲဒီေရာဂါရွိတယ္၊ ယေန႔တုိင္လဲ ေၿဖေဆးမေဖာ္ႏုိင္ေသးဘူး၊ အဲဒီေရာဂါၿဖစ္ၿပီ ဆုိရင္ ပန္းတၿခံလုံးကို မီးရိႈ႕ၿပစ္ရေတာ႔တာေဟ႔၊ Fusarium Corm rot လို႔ေခၚ တယ္အဲဒီေရာဂါ ဟာ တကမၻာလုံးကို ၿပန္႔ႏွံ႔ေနၿပီ အဲဒီေရာဂါဒဏ္ကို ခံႏုိင္တဲ႔ မ်ိဳးဥလဲ ခုခ်ိိန္ထိ မရွိေသးဘူး၊ ကုသတဲ႔ေဆး၀ါးလဲမေဖာ္ႏိုင္ေသးၿပန္ဘူး။
လူေတြဟိုေရာဂါ ဘယ္ကစၿဖစ္လဲသိလား သိတာေပါ႔အကိုရဲ႕ လိင္ကိစၥကေန စၿဖစ္တာမလား၊ ေအးဟုတ္တယ္ ပန္းေတြမွာလဲ ဒီေရာဂါဟာ ပန္းမ်ိဳးစပ္ရာကေန ကူးဆက္သြားတာဘဲ၊ အဲဒီေရာဂါ ၿဖစ္လာၿပီဆုိရင္ လကၡဏာမၿပဘူးညီ၊ ၿမဳံေန တတ္တယ္၊ ဒီေရာဂါေၾကာင္႔ သိုေလွာင္ထားတဲ႔ ပန္းဥေတြပုတ္တယ္၊ ပုံသ႑ာန္ပ်က္တယ္၊ ၿပီးေတာ႔ ပန္းမထြက္ႏုိင္ဘူး၊ ပန္းပြင္႔ပုံသ႑ာန္လဲ ပ်က္ဆီးသြားတယ္ ၊ ဥေတြကို ေရေႏြးစိပ္မယ္၊ မိႈသက္ေဆးနဲ႔ စိမ္ၿပီးမွ စိုက္ပ်ိဳးမယ္၊ ေၿမေငြ႔မိႈင္းတိုက္မယ္ အဲလိုေတြၾကိဳတင္လုပ္ထားမယ္ဆုိရင္ ေတာ႔မက်ေတာ႔ပါဘူး ၊ ေအးအဲလုိလုပ္လို႔မွ ဒီေရာဂါၿဖစ္လာရင္ေတာ႔ ၿခံကိုပါ မီးတုိက္ပလိုက္ရတယ္ ဒါမ ွေနာက္ႏွစ္ေတြအတြက္ စိတ္ခ်ရတယ္ညီေရ႕။
 ေနာက္တမ်ိဳးကေတာ႔ သစၥာပန္းဥေတြကို ပုပ္ေစတတ္တဲ႔  ေရာဂါမိႈတမ်ိဳးရွိေသးတယ္ညီ Cuoryularia, Stromontina နဲ႕ Botryfis (soft rot) လို႔ေခၚတယ္ညီ ေရာဂါေတြဘဲညီ မိႈသတ္ ေဆးေတြနဲ႕ ၾကိဳတင္ကာကြယ္ထားတာ အေကာင္းဆုံးဘဲညီ အၿခားမိႈေတြ ဘတ္တီးရီးယားေတြက ေတာ႔ စီးပြားေရးထိခိုက္ေလာက္ေအာင္ အထိေတာ႔ အေႏွာင္႔ယွက္မေပးတတ္လို႔ ေတာ္စားသာ တာညီ သစၥာပန္းေပၚေတြကို Cucumber,Mosaic,Temato mosaic Virus ေတြက်ေရာက္ႏုိင္ ေသးတယ္ညီရဲ႕။
အဲသည္ဗုိင္းရပ္ေတြ က်ေရာက္လာၿပီဆုိရင္ ပန္းခုိင္အဖုံး (Spathe)ရယ္ ၊ အ ရြတ္ေတြမွာရယ္ ေသနာကြတ္ (Chdorsis) ေတြေပၚလာတယ္ ၊ ပန္းပြင္႔ေတြမွာ အစက္ အေပ်ာက္ေတြ ၿဖစ္လာတယ္ ၊ ပန္းခုိင္ေတြ တြန္႔လိန္လာတယ္ အပင္ပုလာတယ္ ၊ ေရာဂါကင္းတဲ႔ မ်ိဳးဥေတြ ေရြးခ်ယ္စိုက္ပ်ိဳးၿခင္း၊ ေရာဂါက်ေနတဲ႕ အပင္အပင္ကို ႏုတ္ၿပီး မီးရိႈ႕ၿပစ္ၿခင္း စတာေတြနဲ႕ ဗုိင္းရပ္ေတြရန္က ကာကြယ္ႏုိင္တယ္ညီ အဂၤလိပ္စာ အေခၚအေ၀ၚ အဂၤလိပ္စာ အသုံးႏွဳန္းေတြ ေၾကာင္႔ ငါ႔ညီမွတ္ရတာရႈတ္ကုန္ၿပီလား မသိဘူး။
 ရႈပ္ကုန္တယ္ဆုိရင္ ဒီကဥယ်ာဥ္သမားေတြ မွတ္သလို သာမွတ္သြားကြာ ပင္ရင္းပုတ္တဲ႔ေရာဂါ ၊ အရြက္္ေရာဂါ ၊ အပြင္႔တြင္က်ေသာ ေရာဂါ ၊ ဥတြင္က်ေသာ ေရာဂါ ၊ အၿမစ္တြင္က်ေသာ ေရာဂါတဲ႔ ၊ ပန္းမွာ ေရာဂါဘယ္ေလာက္ေပါေပါ ဒီငါး မ်ိဳးက ေက်ာ္ၿပီး မၿဖစ္ဘူးညီ ဒါေၾကာင္႔ အကိုတုိ႔ ပန္းစိုက္သမားေတြဟာ ပန္းတပြင္႔ ပန္းတခုိင္ရဘို႕ အလြန္ ခက္ခက္္ခဲခဲနဲ႕ စိုက္ပ်ိဳးရတာညီ ။
ပန္းပင္တပင္ၿဖစ္ဘုိ႔ အဲေလာက္ၾကိဳးစားထားရေပမဲ႕ ပန္းပြင္႔ေတာ႔ တခင္းလုံးပြင္႔တာမဟုတ္ ဘူး ညီရဲ႕ ဟိုတခိုင္ ဒီတခုိင္ပြင္႔တာမ်ိဳး ညီရဲ႕ ပိုးေမြးသလို ေမြးလာၿပီး ပြင္႔ခါနီးမွ သဘာ၀အႏၱရာယ္ ၊ ရာသီဥတု အႏၱရာယ္ ၊ ေရာဂါမ်ိဳးမႊား အႏၱရာယ္ေတြေၾကာင္႔လဲ ဆင္ေၿပာင္ၾကီး အၿမီးက်မွ တစ္ သြားတဲ႕ ဥယ်ာဥ္သမားေတြလဲ ဒုနဲ႕ေဒးညီ ၊ အၿမဲစမ္းသပ္ ၊ အၿမဲေလ႔လာ ၊ အၿမဲသုေသတနၿပဳ ၊ အ ၿမဲ သိပၸံနည္းက် နည္းစနစ္ေတြနဲ႕ ကာကြယ္တားဆီးႏွိမ္နင္းေနမွ ၊ ေအာင္ၿမင္တဲ႔ ပန္းၿခံတၿခံ အၿဖစ္ ေအာင္ၿမင္တဲ႔ ပန္းခင္းေတြအၿဖစ္ ေရာက္တယ္ညီ ။
ပန္းအေၾကာင္းေတြေတာ႔ သိၿပီ ေအာင္ၿမင္တဲ႔ ပန္းေတြကို ေစ်းကြက္ကိုဘယ္လိုပို႕လဲ အကို။ ေအာ္ ေအး ဒီလိုကြ အကိုတို႔ၿပည္ၿမိဳ႕မွ သစၥာပန္းေကာက္တဲ႔ ဒိုင္ေလးခုရွိတယ္ ဒိုင္ကိုေရာက္လာတဲ႕ ပန္းေတြကို ၅ခိုင္ တစည္း စည္းၿပီး ည(၁၀)နာရီရထားနဲ႕ ရန္ကုန္ဒုိင္ကိုပို႕တယ္ညီရဲ႕ ၊ တခ်ိဳ႕က ေတာ႔ ၿပည္ဒိုင္ကေန ႏုိင္သေလာက္တဆင္႔၀ယ္ၿပီး ရန္ကုန္ဒိုင္ေတြကိုၿပန္သြင္းတယ္ ၊ အကိုက ေတာ႔ အကို႔ကားနဲ႕ ရန္ကုန္က အကို႔ပန္းဆုိင္ကို တုိက္ရိုက္ပို႕တယ္ညီ။
 ၿပည္ကေန ရန္ကုန္ထိ ၾသဂုတ္လကေန မတ္လထိ တင္ပို႔တယ္ ၊ မိုးေရာ ေဆာင္းေရာေပါ႔ကြာ ၊ ၀ါေခါင္ ေတာ္သလင္း သီတင္းကြ်တ္ တန္ေဆာင္မုန္း နေတၱာ္ဆိုတာ သစၥာပန္းအလိႈင္ဆုံး ကာလေတြေပါ႔ ေစ်းလဲအရဆုံး ကာလေတြေပါ႔၊ ရန္ကုန္ကို ေရာက္ၿပီဆုိရင္ အေကာင္းဆုံးပန္းေတြကို စကာၤပူကို ေလယာဥ္နဲ႕ပို႕တယ္ညီ။
 က်န္တဲ႔ပန္းေတြကို ၾကိဳတင္မွာထားတဲ႕ ဟိုတယ္ၾကီးေတြနဲ႕ မဂၤလာေဆာင္ အလွဴ နာေရး စတဲ႔ေနရာေတြမွာ သုံးတယ္ ၊ ဟိုတယ္ၾကီးေတြက မဂၤလာေဆာင္ေတြ မိတ္ဆက္အခမ္းနား ေတြအတြက္ တခါမွာရင္ ပန္း၁ေသာင္းခြဲေလာက္ပို႕ရတဲ႕ အခါေတြရွိတယ္ညီရဲ႕ ၊ ကဲညီ မိုးခ်ဳပ္ၿပီ ညစာစားၿပီး အိပ္ၾကစုိ႕ ၊ မင္းတုိ႔နက္ၿဖန္ၿပန္မယ္မလား အကိုမင္းတို႔ သုံးေယာက္ကို ရန္ကုန္ထိ ပို႕ေပးပါမယ္ဗ်ား ၊ ဟားဟားဟား….။

(ဘေလာ႔စာရႈသူမ်ားခင္မ်ာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ညီကိုသုံးေယာက္ သြားေရာက္လည္ပတ္ခဲ႔တဲ႔ ကိုၾကီး ထြန္းေစာရဲ႕  ၿပည္ၿမိဳ႕အနီးက ပြင္႔လွသိမ္ကုန္းေက်းရြာ ပန္းၿခံေလးကိုၿဖင္႔ ၾကံဳၾကိဳက္ရင္ ၀င္ၿပီး စပ္ စုၾကည္႔ၾကပါအုံးလို႕ ပန္းၿခံရဲ႕ အရွင္သခင္ ေဒါက္တာထြန္းေစာရဲ႕ ကိုယ္စား ေငြလမင္းတို႔က တိုက္ တြန္းလိုက္ပါတယ္ ၊ စာရႈသူမ်ား ပန္းဗဟုသုတ ကုံလုံၾကြယ္၀ၾကပါေစေၾကာင္း ေငြလမင္းတို႔မွ ဆု မြန္ေကာင္း ေတာင္းလိုက္ပါတယ္ ၊ ရႊင္လန္းခ်မ္းေၿမ႕ၾကပါေစခင္မ်ာ။)