Saturday, October 23, 2010

၀ါေတာ္စဥ္ေတးထပ္မ်ား (၁)

ၿမတ္ဗုဒၶဟာ သက္ေတာ္၈၀ ၊ ၀ါေတာ္ ၄၅ ၿဖင္႔ သတၱ၀ါတို႔အား တရားဓမၼ ေဟာၾကားေခ်ခြ်တ္ေတာ္ မူခဲ႔ပါတယ္ ၊ ဘုရား အၿဖစ္နဲ႔ ႏွစ္ေပါင္း၄၅ ႏွစ္ကို တေနရာတည္း ၿဖင္႔ ေနခဲ႔တာမဟုတ္ပါ ၊ ကြ်တ္ထုိက္တဲ႔ ေ၀ေနယ်မ်ား ရွိရာ အရပ္သို႔ အၿမဲၾကြခ်ီေနသမုိ႔ ေနရာအတည္တက် မရွိပါ ၊ သို႔ေသာ္လည္း သာ၀တၳိၿပည္မွာေတာ႔ အမ်ားအား ၿဖင္႔ သီတင္းသုံးေတာ္မူပါတယ္ ၊ ၀ါေတာ္စဥ္ေတးထပ္ဆိုတာ ဘယ္ႏွစ္၀ါေၿမာက္မွာ ဘယ္အရပ္မွာ သီတင္း သုံးခဲ႔ တယ္ဆိုတာကို ေရွးပါဠိစာေပ ကြ်မ္းက်င္ ႏုိင္နင္း ေတာ္မူေသာ အရွင္သူၿမတ္မ်ားက  ပိဋကစာေပ တုိ႔မွ ေမြေႏွာက္ၿပီး ေတးထပ္ကဗ်ာမ်ား ေရးစပ္ သီကုံးခဲ႔တာၿဖစ္ပါတယ္ ၊ ထုိေတးထပ္ကဗ်ာမ်ားကို ၀ါေတာ္စဥ္ ေတးထပ္လို႕ ေခၚပါတယ္ ။
(၁)
သယမၻဴေစာေနနတ္ ၊                             
မေနာဓာတ္ခ်ိဳရႊြင္ ။
ေၿပာစမွတ္ စာဆုိတင္မည္ ၊
၀ါဆိုစဥ္မွတ္သား ။
ၿမတ္ဓမၼေရႊစၾကာ ၊
မိကဒါ ေဟာကပ္ေရွ႔ဖ်ား ။ 
(ပဌမ၀ါကို မိကဒါ၀ုန္ေတာ မွာ ၀ါကယ္ေတာ္မူသည္ )

ဒု+တ+စ ရာစၿဂိဳလ္ ၊
၀ါဆိုေတာ္မူသား ။
ေ၀သာလီ ၿပည္အပါး ၊
ငါး၀ါေၿမာက္ ဘုန္းၾကြယ္ ။
မကုဋာ ေတာင္ဂီရိ ၊
ေၿခာက္၀ါရွိ ကိန္း၀ပ္စံပယ္ ။
 (ဒုတိယ +တတိယ + စတုတၳ ၀ါမ်ားကို ရာဇၿဂိဳလ္ၿပည္တြင္ ၀ါဆုိေတာ္မူၿပီး ၊ ငါး၀ါေၿမာက္တြင္ ေ၀သာလီၿပည္တြင္ ၀ါဆိုေတာ္မူသည္ ၊ ၆၀ါေၿမာက္တြင္ မကုဋာဂီရိ ေတာင္တြင္ ၀ါကပ္ေတာ္မူ၏ ။ )

ေနာင္ခါသိ ထိမ္းမွတ္လြယ္ေအာင္ ၊
ကိန္းသပၸာယ္ ညြန္းရစ္ေတာ႔ ။
ခုႏွစ္၀တိံသာ ၊
ၿမန္းၾကြ ကပ္ရွာ ။
ရွစ္၀ါေၿမာက္ စံတုကြာမွာ ၊
သံသုမာ ဂီရိပေလး ။
 (၇ ၀ါေၿမာက္၀ါကို တာ၀တိံသာ နတ္ၿပည္တြင္ မယ္ေတာ္သႏၱဳႆိတ နတ္သားအား အဘိဓမၼာ ေဒသနာေတာ္ၿမတ္ ေဟာၾကာေတာ္မူၿပီး ၀ါကပ္ေတာ္မူ၍ ၊ ၈ ၀ါေၿမာက္ကို သံသုမာဂီၤရိ ေထာင္ထိပ္မွာ ၀ါကပ္ေတာ္မူသည္ )

(၂)
ေကာသဗၺီ ကိုး၀ါရ ၊
စိုးနာထ မွွွီထုိင္ ။
ၿဖိဳးသာလွ ပုလဲၿမိဳင္မွာ ၊
အၿပီးပိုင္ တစ္ဆယ္ကူး ။
ၿဗဟၼဏ နာဠရြာမွာ ၊
၀ါၾကြတာ ဆယ္႔တစ္ရခူး ။
(၉၀ါေၿမာက္ကို ေကာသဗၺီၿပည္တြင္ ၀ါဆုိေတာ္မူၿပီး ၊ ၁၀ ၀ါေၿမာက္၀ါကို ပလလဲေတာမွာ ၀ါဆုိေတာ္မူသည္ ၊ ၁၁ ၀ါေၿမာက္ကို ၿဗဟၼဏ နာဠရြာတြင္ ၀ါဆိုေတာ္မူပါ၏ ။)

တစ္ဆယ္႔ႏွစ္ ေနလွ်င္၀ါ ၊
ေ၀ရဥၥာ ၿပည္ထူး ။
ေတာင္ဇာလီ ၿမတ္ဦးမွာေတာ႔ ၊
ဆယ္႔သုံးက်ဳး ၀ါေတာ္ ။
ဆယ္႔ေလးၾကိမ္ ေဇတ၀န ၊
ကပိလ ဆယ္႔ငါး၀ါေခၚ ။
(၁၂ ၀ါေၿမာက္ကို ေ၀ရဥၥာ ၿပည္မွာ ၀ါကပ္ေတာ္မူၿပီး ၊ ၁၃၀ါ ေၿမာက္ကို ဇာလိယေတာင္ (စာလိယ ေတာင္ဟုလဲ ေခၚသည္ )တြင္၀ါကပ္ေတာ္မူပါတယ္ ၊ ၁၄၀ါေၿမာက္မွာေတာ႔ ေဇတ၀န္ေရြႊေက်ာင္းမွာ သီတင္းသုံးေတာ္မူၿပီး ၊ ၁၅ ၀ါမွာေတာ႔ ေဆြေတာ္မ်ိဳးေတာ္တုိ႔ရဲ႕ ကပိလ၀တ္ ေနၿပည္ေတာ္မွာ သီတင္းသုံး ေတာ္မူခဲ႔ပါ၏ ။)

အာဠ၀ီ ဆယ္႔ေၿခာက္ေက်ာ္မွာ ၊
စက္ေရာက္ေပ်ာ္ ၿပန္လွန္းလို႕ ။
စံၿမန္းသည္႔ ရာဇၿဂိဳလ္ ၊
ဆယ္႔ခုႏွစ္ကို ။
ဆယ္႔ရွစ္ႏွင္႔ ဆယ္႔ကိုးအလိုမွာ ၊
ဇာလီဆို ေတာင္ထိပ္ပေလး ။
(၁၆၀ါေၿမာက္ ၀ါေတာ္ကို အာဠ၀ီၿပည္မွာ ကပ္ေတာ္မူၿပီး ၊ ၁၇ ၀ါေၿမာက္မွာေတာ႔ ရာဇၿဂိဳလ္ၿပည္မွာ ၿပန္လည္ သီတင္းသုံးေတာ္မူပါတယ္ ၊ ၁၈ ၀ါ ၁၉၀ါ တုိ႔ကိုေတာ႔ ဇာလိယေတာင္မွာ ၿပန္လည္ၾကြခ်ီသီတင္း သုံးေတာ္မူပါ၏ ။ )

(၃)
ရာဇၿဂိဳလ္ တသြယ္ထည္႔ ၊
ႏွစ္ဆယ္ၿပည္႔ ၀ါအၾကိမ္ ။
နယ္မလွည္႔ မာရဇိန္မွာ ၊
ဇရာႏွိမ္ အိုရြမ္း ။
ႏွစ္ဆယ္႔ေလး သာ၀တၳီမွာ ၊

၀ါကြ်တ္မွီ လွည္႔ပတ္စံၿမန္း ။
(၂၀၀ါေၿမာက္မွာ ရာဇၿဂိဳလ္ၿပည္တြင္ သီတင္းသုံးေတာ္မူၿပီး ၊၂၁၀ါေၿမာက္မွ ၄၄၀ါထိ သာ၀တၳိၿပည္ ေဇတ၀န္ေက်ာင္းႏွင္႔ ၀ိသာခါ ေက်ာင္းအမၾကီး၏ ဗုဗၺာရုံေက်ာင္းတုိက္တို႔တြင္၂၄၀ါတိုင္တိုင္ သီတင္းသုံး ၀ါဆုိေတာ္မူၿပီး)


အႏၱိမ ေနမႈ၀ါ ၊
ေ၀ဠဳရြာ တစ္ခန္း ။
အာယုေတာ္ ဇီ၀ိန္ႏြမ္းၿပီးမုိ႕ ၊
ရည္ခ်ိန္မွန္း စဥ္လာ ။
ၿမတ္၀ါဆို ေလးဆယ္ငါးတြင္မွ ၊
ေအးနယ္သြား ၿမန္းၾကြေခမာ ။
(၄၅ငါး၀ါတြင္ မလႅာမင္းတုိ႔၏ အင္ၾကင္းဥယ်ာဥ္အနီး ေ၀ဠဳ၀ ရြာေလးတြင္ ေနာက္ဆုံး၀ါကပ္ေတာ္မူၿပီး ပရိနိဗၺာန္ စံၿမန္းေတာ္မူသည္ )

မ်ားေ၀ေန သံသရာကို ၊
ယဥ္တၿဖာ မဂ္နန္းႏွင္႔  ။
ၿဖတ္လႊမ္း၍ နိဗၺဴခြင္ ၊
လွမ္းပို႔ ကယ္တင္ ။
ဘုရားၿမတ္ ၀ါဆိုစဥ္ကို ၊
စာလုိခ်င္ မွတ္စမ္းေတာ႔ေလး ။
ၿမတ္ဗုဒၶသည္ ဘုရားၿဖစ္ေတာ္မူၿပီး ၄၅ႏွစ္တာကာလ အတြင္း ႒ာနေပါင္း ၁၅႒ာန ေက်ာင္းေပါင္း ၁၆ေက်ာင္း ၀ါေပါင္း ၄၅၀ါ သီတင္းသုံးေတာ္ မူသြားပါေၾကာင္း ကိုေရွးပညာရွိ ကဗ်ာ႔က၀ိမ်ား ကေရးသားသြားေသာ ၀ါေတာ္စဥ္ေတးထပ္ကို မွတ္သားမွိသမွ် ၊ ဗဟုသုတ အလို႔ငွာ ေရးသား တင္ၿပလိုက္ရပါသည္ ။

မွတ္ခ်က္
၀ါေတာ္စဥ္ေတးထပ္မ်ားဟာ စုစုေပါင္း ေၿခာက္ပုဒ္ရွိပါတယ္ ၊ ကြ်န္ေတာ္ထံမွာလဲ ေၿခာက္ပုဒ္လုံး ရွိပါတယ္ ေနာက္ပိုစ္႔ေတြက်မွ ထပ္မံေရးသားပါ႔မယ္ ၊ ဒီ၀ါေတာ္စဥ္ေတးထပ္မ်ားကို ေတးထပ္သင္စဥ္က ဘိုးဘိုးက နမူနာ ေတးထပ္မ်ားအၿဖစ္ သူ႕မွတ္စုစာအုပ္ထဲမွ ကူးယူေစခဲ႔တာၿဖစ္ပါတယ္ ၊ ေရးသားသည္႔ ပုဂၢိဳလ္မွာ ထန္းတပင္ ဆရာေတာ္ဟု သိရပါတယ္ ၊ ဘြဲေတာ္က ဦးပညာသာမိ လို႔မွတ္မွိပါတယ္ ၊ မွားခ်င္လဲ မွားပါလိမ္႔ မယ္ မၾကိန္းေသပါ ၊ ယခုေတာ႔ ပိုစ္႔ရွည္သြားမွာ ဆုိးသည္႔အတြက္ ဤမွ်ႏွင္႔ နိဂုံးခ်ဳပ္ပါတယ္ ၊ ဒီေတးထပ္ကို တင္မယ္လို႕ လုပ္ေတာ႔ မဒမ္ေငြလမင္းက သူ႔ဘေလာ႔မွာ စာလာဖတ္တဲ႔ လူေတြ မၾကိဳက္ေလာက္ဘူး လုိ႔ ေၿပာပါတယ္ ၊ မစၥတာေငြလမင္းအေနနဲ႕ ကေတာ႔ ၾကိဳက္သည္ ၿဖစ္ေစ မၾကိဳက္သည္ၿဖစ္ေစ ရွားပါးလွတဲ႔ စာေကာင္းေပမြန္မ်ား ၿဖစ္လုိ႔ မွ်ေ၀လိုတဲ႔ ေစတနာေလးနဲ႕ တင္လိုက္ရပါတယ္ ၊ မဒမ္ေငြလမင္း ေၿပာသမွ်ကို အၿမဲတမ္း ၾကိတ္မွိတ္သီးခံ ေနရသည္႔ သနားစဖြယ္ၿဖစ္သည္႔  မစၥတာ ေငြလမင္း ။